या होळीमध्ये भारताचे रंग

हा एक अद्वितीय उत्सव आहे, यासारखा दुसरा उत्सव कदाचित जगाच्या पाठीवर इतरत्र कुठेच आढळणार नाही. या आनंदी तरीही रंगीत उत्सवासोबत बरेच समज, दंतकथा आणि देव-देवतांचा संबंध जोडण्यात येतो. होळीला धार्मिक उत्साह आणि भक्तीइतकाच कर्कश संगीत, पारंपारिक नृत्ये आणि अर्थातच मित्र व नातेवाईकांना जबरदस्तीने लावण्यात येणाऱ्या चमकदार गुलाल आणि अबीरचाही रंग चढलेला आहे. मजेदार गोष्ट म्हणजे, भारतामध्ये वेगवेगळ्या शहर व राज्यांची होळी साजरी करण्याची पद्धतही वेगवेगळी आणि अनोखी आहे. आम्ही आपल्यासाठी पाच अशा ठिकाणांची यादी घेऊन आलेलो आहोत जेथे होळी म्हणजे फक्त रंगांचा जल्लोषच नाही तर परंपरा आणि भक्तीचा अर्थपूर्ण संगमही आहे. जर आपल्याला या रंगीबेरंगी उत्सवाचे खरे स्वरूप अनुभवायचे असेल तर होळीदरम्यान या ठिकाणांना अवश्य भेट द्यावी.

  

मथुरा आणि वृंदावन येथील कृष्णलीला

भगवान श्रीकृष्णाच्या जन्मस्थळी म्हणजेच मथुरा आणि पालन-पोषणाच्या स्थळी म्हणजेच वृंदावन या शहरांमध्ये होळीचे विशेष महत्त्व आहे. देशातील इतर प्रदेशांच्या उलट येथे होळीचा संबंध या परमदैवताशी आणि त्याच्या बऱ्याच दंतकथांशी जोडला जातो. या शहरांतील लोकांचा विश्वास आहे की या उत्सवाचा प्रारंभ भगवान श्रीकृष्णाने केला होता आणि यामुळे या दैवताला समर्पित असणारी बरीचशी मंदिरे वेगवेगळ्या दिवशी हा उत्सव साजरा करतात. सुप्रसिद्ध कृष्णलीला किंवा रासलीला जे आपल्या प्रेयसीला म्हणजेच सुंदर राधाला आपलेसे करण्याच्या कृष्णाच्या प्रयत्नांचे नाट्यरूपांतर आहे, त्याचे सादरीकरण केले जाते आणि लोक राधे-राधेच्या जयघोषात एकमेकांवर भरभरून फुले आणि रंगांची उधळण करतात.

बरसानेमधील लठमार होळी

मथुरेच्या उत्तरेला 50 किमी अंतरावर बरसाने हे एक लहानसे नगर आहे, जे भगवान श्रीकृष्णाशी संबंधित आहे. येथे सुद्धा होळी हा उत्सव अगदीच वेगळ्या प्रकारे साजरा केला जातो. येथे याला लठ मार होळी असे म्हटले जाते, ज्यामध्ये स्त्रिया लाठी किंवा बांबूच्या काठीचा वापर करतात. एकमेकांना रंग लावायचा प्रकार येथे खूपच मोहक पद्धतीने साजरा केला जातो, यामध्ये पुरूष स्त्रियांना रंगामध्ये भिजवण्यासाठी त्यांच्याकडे जातात आणि स्त्रिया या लाठींचा वापर करून त्यांचे प्रयत्न उधळून लावतात. हा उत्सव बघण्याकरिता जेवढी मजा येते तेवढीच मजा यामध्ये सहभागी होण्याकरिता सुद्धा येते.

शांतिनिकेतनमधील सांस्कृतिक उत्सव

नोबेल पारितोषिक विजेते रवींद्रनाथ टागोर यांच्याशी संबंधित असलेले विद्यापीठाचे शहर शांतिनिकेतन हे कोलकातापासून 180 किमी दूर आहे. येथे होळीच्या उत्सवाला विविध रंगांचा व कलाविष्कारांचा साज चढवण्यात आला आहे. विशेषत: विश्व-भारती विद्यापीठाचे विद्यार्थी येथे स्थानिक व विदेशी पर्यंटकांना मोठ्या प्रमाणावर आकर्षित करतात, जे या काळामध्ये येथील सांस्कृतिक सोहळ्याचे साक्षीदार होण्यास येतात. सोहळ्याला वसंत उत्सव असे म्हटले जाते, ज्यामध्ये विद्यार्थी सांस्कृतिक कार्यक्रम, गाणे व नृत्यांचे प्रदर्शन व नाटकांचे सादरीकरण करतात, जे सर्व या महान लेखकाच्या लिखाणावर आधारित असतात. सांस्कृतिक कार्यक्रमानंतर रंग खेळला जातो.

जयपूर येथील हत्ती महोत्सव (एलिफंट फेस्टीव्हल) आणि होळी

राजस्थानच्या राजधानीमध्ये लोकप्रिय हत्ती महोत्सवामुळे होळीला राजसी रूप मिळते, हा उत्सव होळीच्या एक दिवस आधी साजरा केला जातो. या दिवशी, सजवलेल्या हत्तींची जयपूरच्या रस्त्यांवरून भव्य मिरवणूक काढली जाते आणि नंतर त्यांना विविध मनोरंजनात्मक कार्यक्रमांमध्ये सहभागी केले जाते जसे हत्तींचा पोलो, हत्तींची शर्यत आणि रस्सीखेच. शेवटी रंग खेळून आणि आतषबाजीने उत्सवाचा समारोप केला जातो. हा उत्सव मोठ्या प्रमाणावर शहरामध्ये पर्यटकांना आकर्षित करतो.

बांसवाडा येथील आदिवासी उत्सव

बांसवाडा हे उदयपूर, राजस्थानच्या जवळील एक लहानसे खेडे आहे, येथे आदिवासी प्रामुख्याने राहतात आणि पूर्वी हे एक संस्थानही होते. येथील होळीचा उत्सव म्हणजे भिल्ल जमातीच्या संस्कृती आणि परंपरांचे अद्भूत प्रदर्शन आहे. या दिवशी भिल्ल आपल्या संपूर्ण उत्सवी पोशाखात मोठ्या शेकोटीभोवती गैर हे सुंदर पारंपारिक लोकनृत्य करतात. पर्यटक उदयपूरहून किंवा मध्य प्रदेशातील रतलामहून बांसवाडाकडे जाऊ शकतात.

यावर्षी अशा भारावून टाकणार्‍या शहरांमध्ये होळी साजरी करा आणि त्यासाठी आमच्याकडेच फ्लाईट्स आणि हॉटेलची तिकीटे बुक करा!